Што е ADHD?
ADHD се карактеризира со невнимание, хиперактивност и импулсивност кои можат да влијаат на секојдневното функционирање. ADHD е едно од најчестите невро-развојни нарушувања во детството. Обично првпат се дијагностицира во детството и често трае до зрелоста. Децата со ADHD може да имаат проблем да обрнат внимание, да контролираат импулсивно однесување, односно може да дејствуваат без да размислуваат каков ќе биде резултатот или да бидат премногу активни.
Дијагноза и проценка
Неопходно е да се нагласи важноста на сеопфатна проценка за точна дијагноза на АДХД. Фактори како што се медицинска историја, следење на однесувањето и информации од повеќе извори, вклучувајќи родители, наставници и лекари, придонесуваат за темелно разбирање на симптомите и предизвиците на поединецот.
Фактори кои придонесуваат и потенцијални причини
Точните причини за појава на ADHD остануваат сложени и мултифакторни, меѓутоа, генетиката, структурата и функцијата на мозокот, влијанијата од околината и пренаталните фактори се земени предвид при разбирањето на потенцијалното потекло на АДХД.
Третман на ADHD
Третманот на ADHD обично вклучува мултидисциплинарен пристап кој може да содржи:
Терапија со лекови
Лековите кои најчесто се користат за третман на ADHD се поделени во две категории:
- Стимуланси – најчесто препишувани, бидејќи го зголемуваат нивото на допамин и норадреналин во мозокот, што помага во концентрацијата и контролата на импулсивноста.
- Нестимуланси (антидепресиви) – користени кога стимулансите не се ефикасни или имаат несакани ефекти.
Бихејвиорална терапија и психолошка поддршка
- Когнитивно-бихејвиорална терапија (КБТ) – им помага на пациентите да развијат стратегии за управување со однесувањето.
- Тренинг за родители – ги учи родителите како да поставуваат граници, рутини и ефективни стратегии за поддршка на детето.
- Психоедукација – лицата со ADHD и нивните семејства добиваат информации за состојбата и како да се справат со неа.
Едукативни интервенции
- Наставниците можат да применуваат индивидуализиран пристап за да им помогнат на учениците со ADHD во училиште.
- Поставување јасни очекувања, користење визуелни потсетници и редовни паузи за подобра концентрација.
Животен стил и природни методи
- Физичка активност – редовното вежбање ја подобрува концентрацијата и го намалува немирот.
- Здрава исхрана – балансирана исхрана богата со омега-3 масни киселини, протеини и сложени јаглехидрати може да помогне во контролирање на симптомите.
- Редовен сон – недостатокот на сон може да ги влоши симптомите на ADHD, па затоа е важно да се воспостави добра рутина за спиење.
- Структура и организација – користење агенди, потсетници и други алатки за подобра организација на дневните активности.
ADHD низ целиот животен век
ADHD не е ограничена само на детството, често опстојува во адолесценцијата и зрелата возраст. Препознавањето и управувањето со ADHD во различни животни фази е од витално значење. Некои возрасни имаат ADHD, но никогаш не биле дијагностицирани. Симптомите може да предизвикаат тешкотии на работа, дома или во односите. Симптомите може да изгледаат поинаку на постара возраст, на пример, хиперактивноста може да се појави како екстремен немир. Симптомите можат да станат потешки кога ќе се зголемат барањата на зрелоста.
