Што е ендометриоза?
Ендометриозата е состојба во која ткивото слично на ендометриумот расте надвор од матката, најчесто на јајниците, јајцеводите, и на ткивото околу матката. Во некои случаи, ендометриумот може да се најде и на органи далеку од карлицата, како што се бубрезите или цревата. Ткивото што расте надвор од матката реагира на хормоналните промени во менструалниот циклус, исто како што тоа ткиво реагира во матката, што значи дека се зголемува, предизвикувајќи воспаление и болка.
Симптоми на ендометриоза
Симптомите на ендометриоза можат да варираат значително од жена до жена и не секогаш одговараат на степенот на ткивото. Некои од најчестите симптоми вклучуваат:
- Интензивна болка: Една од најчестите симптоми е болката, која може да биде многу интензивна. Оваа болка често се јавува пред менструацијата, за време на менструацијата, понекогаш и помеѓу менструациите. Болката може да биде локализирана во карлицата, долниот дел на стомакот или во задниот дел.
- Проблеми со плодноста: Многу жени со ендометриоза имаат проблеми со забременување. Оваа состојба може да влијае на овулацијата, проодноста на јајцеводите и општата функција на репродуктивниот систем.
- Необичен исцедок: Кај некои жени може да забележи необичен исцедок, кој може да биде темен или со непријатен мирис.
- Симптоми поврзани со менструацијата: Ендометриозата често предизвикува тешки и пролонгирани менструални циклуси, вклучувајќи преголем исцедок.
- Болка за време на сексуален однос: Многу жени со ендометриоза пријавуваат болка за време на сексуален однос, што може да доведе до одбегнување на интимни контакти.
- Проблеми со мочниот меур или цревата: Оваа состојба може да влијае на функцијата на мочниот меур и цревата, предизвикувајќи болка, забавување на цревната функција или учестено мокрење.
Дијагноза на ендометриоза
Дијагнозата на ендометриоза може да биде предизвикувачка, бидејќи симптомите често се слични на други здравствени состојби. За да се постави точна дијагноза, лекарот обично ќе следи следниве чекори:
- Истражување на медицинската историја: Лекарот ќе ги разгледа симптомите и медицинската историја на пациентот, вклучувајќи го и менструалниот циклус.
- Физички преглед: Лекарот може да направи физички преглед, вклучувајќи и гинеколошки преглед, за да се проверат знаците на ендометриоза, како што се затегнатост или неправилности во карлицата.
- Тестови: Ултразвукот или магнетната резонанца може да се користат за визуелизација на органите во карлицата и за откривање на присуството на ткиво слично на ендометриумот.
- Лапароскопија: Ова е минимално инвазивна хируршка процедура која овозможува директно визуелизирање на карлицата и може да помогне во поставувањето на дијагноза. За време на лапароскопијата, лекарот може да земе и биопсија за анализа.
Третман на ендометриоза
Лекувањето на ендометриозата зависи од тежината на симптомите и желбата за забременување. Некои од опционите за третман вклучуваат:
- Лекови за болка: Некои жени користат лекови против болка, како што се ибупрофен или ацетаминофен, за управување со симптомите.
- Хормонска терапија: Хормонската терапија може да помогне во намалувањето на болката и забавувањето на растот на ткивото. Оваа терапија може да вклучува комбинации на естроген и прогестерон или други хормонски лекови.
- Хируршка интервенција: За жени со тешки симптоми или за оние кои сакаат да забременат, хируршката интервенција може да биде опција. Хирургијата може да вклучува отстранување на ендометриумот и другото зафатено ткиво, а понекогаш и целосна хистеректомија.
- Поддршка за плодност: За жени кои се соочуваат со проблеми со плодноста поради ендометриозата, постојат различни опции, вклучувајќи ин витро оплодување (IVF) и други методи на репродуктивна технологија.
Превенција на ендометриоза
Иако ендометриозата не може да се предвиди во целост, постојат некои мерки кои можат да помогнат во намалувањето на ризикот или минимизирањето на симптомите:
- Здрав начин на живот: Одржувањето на здрава тежина, редовна физичка активност и избалансирана исхрана може да помогне во управувањето со симптомите.
- Контрола на менструацијата: Оние жени кои се соочуваат со тешки менструални симптоми може да се консултираат со лекар за контрацептивни мерки кои може да помогнат во регулирањето на менструалниот циклус.
- Редовни прегледи: Редовните гинеколошки прегледи може да помогнат во раното откривање на проблеми и да обезбедат навремено лекување.
- Свест за симптомите: Познавањето на симптомите и раното побарување на медицинска помош може да помогне во управувањето со состојбата.
